ns 4000

De serie NS 4000 was een serie sneltreinstoomlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen van 1945 tot 1956.

Al in de Tweede Wereldoorlog bestelde de Nederlandse regering in Londen 50 stoomlocomotieven bij de Zweedse fabriek Nydqvist & Holm AB (NOHAB) te Trollhättan om de door oorlogshandelingen sterk uitgedunde vloot locomotieven snel op peil te kunnen brengen. Om tijd te sparen koos men voor bestaande modellen van typisch Zweedse locomotieven. Het betrof hier 15 stuks sneltreinlocomotieven met de asindeling 2'C en 35 stuks goederenlocomotieven met de asindeling D. De sneltreinlocomotieven werden ingedeeld in de serie NS 4000 en de goederenlocomotieven in de serie NS 4700.

De NS 4000 was een voor Nederlandse begrippen een uiterst moderne loc met 3 cilinders, alle cilinders dreven de eerste gekoppelde as aan. Het voorbeeld van de 4000 reed bij de Zweedse particuliere spoorwegmaatschappij Bergslagermas en voldeed daar prima, ze zijn afgeleid van het type 'H3s'. Zo liepen alle assen op S.K.F kogellagers, de achterzijde van het gestroomlijnde machinistenhuis was geheel afgesloten met een vouwbalg aan de tender en beschikte de locomotieven over elektrische verlichting dat door de NS uiteraard werd afgenomen. De tender was van het Gölsdorf-type en de beide twee-assige draaistellen liepen ook op kogellagers. De locomotieven oogden met hun kleine puntige rookkastdeur en grote windleiplaten erg fraai, maar echt handig was dit niet bij het schoonmaken van het vuur en verwisselen van de vlampijpen. Dus in de loop der jaren werden de rookkastdeuren vervangen door grotere afgevoerde Austerity locomotieven van de series NS 4300 en NS 5000. Een grotere kwaal was dat de locomotieven beschikten over een stalen binnenvuurkist, deze werden door de NS vervangen door koperen binnenvuurkisten, wat een kostbare investering was.

De 4000-en liepen door hun 3-cilinder drijfwerk zeer rustig en hebben direct na de Tweede Wereldoorlog belangrijke snel- en D-treinen getrokken, qua vermogen en trekkracht deden ze niet onder voor de NS 3900. Door hun geringe eigen rolweerstand trokken ze wat sneller op dan de 3900. Ten gevolge van de elektrificatie van spoorlijnen in Nederland kregen de 4000-en steeds minder werk en trokken ze begin jaren '50 al buurtgoederentreinen of verschenen ze in de konvooidiensten, een sneltreinloc 'onwaardig'. De eerste locs werden dan ook reeds in 1954 buiten dienst gesteld. Van de NS 4000 is geen enkel exemplaar bewaard, wel beschikt deZuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij over twee Zweedse locomotieven van de serie B 1200 die eveneens door Nydqvist & Holm zijn vervaardigd en enigszins lijken op de 4000. In Zweden zijn wel nog twee locomotieven van de zusterserie 'H3s' bewaard gebleven. Verder zijn de tenders van locs 4003 en 4025 bewaard, die tot 1983 als waterwagen werden gebruikt voor de tot 1983 gebruikte slijptrein, nu zijn ze in bezit van de Corus Stoom IJmuiden.